Wat kunnen we verwachten vanaf WordPress 5.8 (Deel 1 van 2)

Op 8 juni 2021 is de beta 1 periode van WordPress 5.8 ingegaan. Dit betekent voor de Gutenberg editor dat de laatste versie 10.7 opgenomen wordt in de WordPress core bij de release van WP 5.8 op 20 juli. Wat is er nieuw in Gutenberg 10.7? We bespreken in dit deel in vogelvlucht de belangrijkste aandachtsgebieden, begrippen en nieuwe features. In deel 2 gaan we wat dieper in op de nieuwe Gutenberg manier. We zullen daarin vooral inzoomen op Full Site Editing. Nu volgt eerst een beknopte uitleg van nieuwe termen en begrippen.

Gutenberg Full Site Editing (FSE)

Full Site Editing, inmiddels al bekend als FSE, is het belangrijkste set aan nieuwe features die worden toegevoegd aan WordPress 5.8. Heel in het kort is het de strategie om de hele WordPress site te ontwerpen, bouwen en aan te kunnen passen met blokken. Om dit mogelijk te maken zijn er block themes, template editing en global styles in ontwikkeling.

In WP 5.8 komt daarvan een eerste versie beschikbaar die met name is bedoeld voor thema bouwers en developers. Eindgebruikers zullen vanaf dan geleidelijk aan worden geconfronteerd met de nieuwe manier van werken met WordPress. De makers van WordPress zetten hier ook strategisch volop op in door middel van het aanbieden van Gutenberg cursussen en workshops via Leer WordPress op wordpress.org. In dit artikel geven we een globaal overzicht van wat je allemaal kunt verwachten. We behandelen nu eerst enkele belangrijke concepten en begrippen.

Blokken thema’s

Met een blokken thema kun je door middel van blokken de gehele website ontwerpen, bouwen en aanpassen. Zogenaamde Page builders zoals Elementor en DIVI maken al jaren gebruik van dit principe. Ze hebben dit bovenop WordPress gebouwd als een extra laag. Met Full Site Editing adopteert WordPress ook deze methodiek en is met het Gutenberg project druk bezig om WordPress om te bouwen volgens dit principe. Blokken thema’s sluiten helemaal aan op de standaard WordPress methodes en technieken. Ze zijn dan geen extra laag meer maar integreren volledig met de WordPress architectuur.

Template editing

Een template is in feite een design dat je kunt opslaan en koppelen aan pagina’s en berichten. Je kunt in de Template sectie van de Blokken editor een bestaande template koppelen óf een nieuwe aanmaken. Je kunt bestaande designs opslaan als template of toevoegen aan een bestaande template en zo nieuwe designs maken.

Full Site Editing blokken

Voor het creëren van site elementen zoals een header, footer, navigatie en andere site elementen is er een aantal nieuwe blokken in het leven geroepen:

Header blokken:

• Site titel
• Site tagline
• Site logo

Post blokken:

• Post titel
• Post auteur
• Post datum
• Post uitgelichte afbeelding
• Post content
• Post excerpt
• Post tags -variaties
• Post categorieën -variaties
• Volgende en vorige post -variaties

Comment blokken:

• Post comments
• Post comment
  • Post comment auteur -inner block
  • Post comment datum-inner block
  • Post comment content -inner block
• Post comments aantal
• Post comments formulier
• Post comments link

Archief blokken:

• Archief titel
• Term omschrijving

Queries:

Een query is een ietwat technische term. In een query kun je bepalen welke set aan gegevens van de op dat moment beschikbare data wordt geselecteerd. Diverse andere blokken zoals Loop en Post list bepalen wat en hoe deze worden getoond. Met Query paginering plaats je links naar vorige en volgende. Hoe dit principe uiteindelijk vorm krijgt in de blokken structuur is nog in een vroeg stadium.

Blokken: Query, Loop, Post list en Query paginering

Structurele blokken

• Template-part
• Login / out

Nieuw bestand voor theme developers

Alle thema design gegevens worden vastgelegd in het Theme.json bestand. Hierin vind je alle thema instellingen, zoals de default instellingen van alle blokken, breedte van de content, kleuren, fonts, etc.

De FSE milestones

Voor het ontwikkelen van de Full Site Editor zijn er een 7-tal zogenaamde mijlpalen bepaald. Een dergelijk groot project voor deze ingrijpende wijzigingen moet uiteraard gefaseerd gebeuren. Dit zijn de mijlpalen die (waar mogelijk gelijktijdig) doorlopen worden:

Mijlpaal 1 – Infrastructuur en UI

• De basis is gelegd door implementatie van het template en edit model. Dit is de infrastructuur waarop FSE gebouwd is. De blokken zijn daarvoor ontwikkeld die nodig zijn en het template systeem is geïntegreerd in de editor.

Mijlpaal 2 – Browsen

• Deze mijlpaal gaat over hoe de bediening van de FSE moet werken. Hoe werkt de navigatie tussen de verschillende onderdelen, hoe ziet de user interface eruit en hoe werken alle toeters en bellen.

Mijlpaal 3 – Styling

• Voor de styling van alle elementen zijn er Global styles, design tools en thema integratie geïmplementeerd. Dit zijn ruime begrippen die de manier bepalen waarop de configuratie van de styling werkt.

Mijlpaal 4 – Thema Blokken

• In deze mijlpaal wordt de ontwikkeling van de thema gerelateerde blokken gerealiseerd. Hierbij ligt de focus op de klassieke template tags die ‘vertaald’ moeten worden naar de nieuwe thema blokken.

Mijlpaal 5 – Query Blok

• Deze mijlpaal heeft betrekking op de ontwikkeling van alles met betrekking tot de query blokken. Bij de Full Site Editing blokken hebben we daar al wat meer over uitgeweid.

Mijlpaal 6 – Navigatie Blok

• De ontwikkeling van alles rondom de navigatie blokken wordt als Mijlpaal 6 aangeduid. Zoals de naam al aangeeft, de navigatie blokken bestaan uit menu’s en andere elementen voor de navigatie van de site.

Mijlpaal 7 – Geleidelijke adaptatie

• De introductie van de Gutenberg editor in WP 5.0 is een beetje een fiasco geworden, waardoor er nu wel veel aandacht wordt besteed aan een geleidelijke overgang van de WordPress gebruikers naar het Full Site Editor concept.

Nieuwe features in WP 5.8

Sinds WordPress 5.7 zijn er behoorlijk wat nieuwe functionaliteiten geïntroduceerd. Wil je een gedetailleerd overzicht van al het nieuws? Hier vind je een lijst van alle nieuwe features, vele bug fixes, performance en andere verbeteringen.

Full Site Editing thema: Blockbase

Wil je alvast experimenteren met een FSE Block thema?
WordPress heeft een eenvoudig thema gemaakt om hiermee alvast aan de slag te kunnen gaan:

Download het Blockbase thema

Conclusie

Dat er ingrijpende wijzigingen op ons afkomen hoef ik na dit artikel niet meer te benadrukken. Je zult je er toch aan moeten geloven: Gutenberg is here to stay! De “Gutenberg fobie” is echter niet nodig. WordPress werkt er keihard aan om het gebruiksgemak te stimuleren en de blokken editor steeds overzichtelijker te maken! Maak je dus geen zorgen.

In deel 2 ga ik wat dieper in op de praktijk van de FSE.

Wil je al wat meer weten over alle details? Dan zou je bijvoorbeeld eens op deze Gutenberg handleiding site kunnen kijken.